Luk 1 | BOJ | STEP | O Tamo Koba Tiofilus, nami kumbra kalil Qotei a gago ambleq di yoqnej qaji di aqa wau tamo naŋgi unoqnsib iga saigoqneb. Deqa tamo gargekoba naŋgi qusib neŋgreŋyeleŋeb.

Luke 1

Luk a anjam endi neŋgreŋyosiq Tiofilus aqaq qariŋyej

1 O Tamo Koba Tiofilus, nami kumbra kalil Qotei a gago ambleq di yoqnej qaji di aqa wau tamo naŋgi unoqnsib iga saigoqneb. Deqa tamo gargekoba naŋgi qusib neŋgreŋyeleŋeb. 3 Deqa e dego anjam di neŋgreŋyosiy ni qa qariŋyqa are qalem. Are qalsimqa anjam aqa utru geregere qalieqajqa deqa nenemosim laqnem. Nenemosim laqnsimqa anjam aqa utru geregere qalieosim neŋgreŋyosim agi ni qa qariŋyonum. 4 Deqa ni sisiyosim poimim endegsi marqam, “Bole, anjam iga nami mergoqneb qaji di bole kalil.”

Laŋ aŋgro bei na Sekaraia minjej. “Ino ŋauŋ Elisabet a gumaŋosim aŋgro mel oqas. Yim ni aqa ñam Jon waiyqam.”

5 Herot a Judia sawa naŋgo mandor koba sonaqa bati deqa atra tamo bei aqa ñam Sekaraia a soqnej. A atra tamo Abiya nami soqnej leŋ naŋgo deqaji. Sekaraia aqa ŋauqali a atra tamo gate Aron aqa leŋ. Aqa ñam Elisabet. 6 Sekaraia aqa ŋauqali wo naŋgo so tulaŋ boledamu. Naŋgi Qotei aqa dal anjam kalil geregere dauryosib soqneb. Naŋgi Tamo Koba Qotei aqa ŋamdamuq di une saiqoji. 7 Elisabet aqa miligi ugeej deqa aqa gumbulu qali wo aŋgro saiqoji sosibqa qelieb.

8 Bati bei atra tamo Abiya aqa leŋ deqaji naŋgi Sekaraia ombla Qotei atraiyqa marsibqa Jerusalem gileb. 9 Naŋgi tamo bei giltibqa a Tamo Koba Qotei aqa atra tal miligiq gilsim ŋam qaq koitim quleqamqa Qotei atraiyqajqa deqa Jerusalem gileb. Gilsib naŋgi tamo yai giltqab di qalieqajqa deqa naŋgi meniŋ alaŋo bubuŋeb. Meniŋ alaŋonabqa Sekaraia aqa meniŋ na buŋyej. Deqa naŋgi Sekaraia giltonabqa a atra tal miligiq gilsiqa Qotei atraiyej. 10 Qotei atraiyeqnaqa tamo uŋgasari tulaŋ gargekoba naŋgi atra tal oqeq di koroosib Qotei pailyosib soqneb. 11 Onaqa Tamo Koba Qotei aqa laŋ aŋgro bei aisiq Sekaraia aqa ulatamuq di brantosiqa atra bijal ŋam qaq koitoqnej qaji baŋ woq di tigelonaq unsiqa tulaŋ ulaugetej. 13 Onaqa laŋ aŋgro na minjej, “Sekaraia, ni ulaaim. Qotei a ino pail quqwo. Deqa ino ŋauŋ Elisabet a gumaŋosim aŋgro mel oqas. Yim ni aqa ñam Jon waiyqam. 14 Aŋgro di ŋambabimqa ni tulaŋ areboleboleimqas. Tamo uŋgasari gargekoba dego a unsibqa tulaŋ areboleboleinjrqas. 15 Aŋgro di a ñam kobaquja osimqa Tamo Koba Qotei aqa ŋamdamuq di tamo bolequja sqas. A wain ti ya siŋgila ti uyoqnqasai. A aqa ai miligiq di soqnimqa Qotei aqa Mondor Bole na a geregere taqatesqas. 16 Bunuqna a na qujai Israel tamo uŋgasari gargekoba naŋgi anjam minjroqnimqa naŋgi qusib are bulyosib naŋgo Tamo Koba Qotei areiyoqnsib sqab. 17 Tamo Koba Kristus a bqa laqnimqa Jon a Kristus qa namoosimqa Qotei aqa medabu o qaji tamo Elaija aqa kumbra ti siŋgila ti osim Kristus aqa gam gereiyetqas. A Kristus aqa gam endegsi gereiyqas. Tamo naŋgi naŋgo aŋgro ti jeu jeu soqnibqa a na naŋgi anjam minjroqnimqa naŋgi are bulyosib koba na are qujaitosib sqab. Tamo naŋgi Qotei aqa anjam gotraŋyeqnub qaji a na powo ti siŋgila ti enjroqnimqa naŋgi are bulyosib kumbra uge uratosib tamo naŋgi kumbra bole bole yeqnub qaji naŋgo kumbra dauryosib sqab. A na degsim tamo uŋgasari naŋgo areqalo gereiyetnjrim soqnibqa Tamo Koba a bqas.”

18 Onaqa Sekaraia a na kamba laŋ aŋgro di minjej, “E kiersiy aŋgrotqai? Deqa e kiersiy qalieqai, ino anjam di bole? E tulaŋ qelionum. Ijo ŋauŋ a dego qeliqo. Deqa aqo aiyel kiersim aŋgro ŋambabtqom?”

19 Onaqa laŋ aŋgro na Sekaraia minjej, “Ijo ñam Gebriel. E Qotei aqa ulatamuq di tigelejunum qaji. Qotei a segi na e qariŋbqoqa bosim anjam bole endi ni mermonum. 20 Deqa ni que. Ni ijo anjam poimosai deqa bini medabu geteŋmimqa sqam. Bunuqna anjam mermonum qaji aqa damu kalil brantimqa ino medabu olo waqtosim anjam maroqnqam. Bati Qotei na giltqo qaji batiamqa ijo anjam aqa damu kalil brantim ni unqam.” Laŋ aŋgro na degsiqa Sekaraia minjej.

21 Tamo uŋgasari naŋgi Sekaraia a olo atra talq dena oqedqajqa deqa tariŋoqneb. Osib maroqneb, “Sekaraia a kiyaqa atra tal miligiq di sokobaiyqo?” 22 Onaqa Sekaraia a oqedosiqa naŋgi anjam minjrqa yonaq keresaiiyej. Deqa naŋgi mareb, “Qotei aqa kumbra bei atra tal miligiq di brantqoqa Sekaraia a unqo. Deqa a anjam marqa keresai.” Sekaraia aqa medabu geteŋyej deqa a baŋ na segi naŋgi anjam minjroqnej. 23 Ariya bati bei aqa atraiyo wau koboonaqa a olo puluosiqa aqa qureq oqej. 24 Ariya olo bati bei aqa ŋauqali Elisabet a gumaŋej. Deqa a bai 5-pela aqa talq di soqnej. A boleq di walwelosaioqnej. Osiqa marej, 25 “Bini Tamo Koba Qotei a na kumbra tulaŋ boledamu e ebsiqa tamo uŋgasari naŋgo ŋamdamuq dia ijo gulube kobotetbqo.”

Laŋ aŋgro na Maria minjej, “Ni gumaŋosim aŋgro mel oqam. Yim ni aqa ñam Yesus waiyqam.”

26 Onaqa bai 5-pela di koboonaqa Qotei na aqa laŋ aŋgro Gebriel olo qariŋyonaqa Galili sawa naŋgo qure bei ñam Nasaret deq aiej. 27 Aisiq dia duŋgeŋge bei aqa ñam Maria aqaq di brantej. Maria a tamo bei aqa ñam Josep baŋ ojqajqa bati ateb. Josep a Mandor Koba Devit aqa leŋ. 28 Laŋ aŋgro Gebriel a Maria aqaq di brantosiqa minjej, “O Maria, kaiye. Tamo Koba Qotei a ni ombla unum. A na ni kumbra tulaŋ boledamu emqo.” 29 Onaqa Maria a anjam di qusiqa are koba qalsiqa laŋ aŋgro di minjej, “Ino anjam merbonum di e poibosai.” 30 Onaqa laŋ aŋgro na minjej, “Maria, ni ulaaim. Qotei a ni qa are tulaŋ boledamuiyqo. 31 Deqa ni gumaŋosim aŋgro mel oqam. Osim aqa ñam Yesus waiyqam. 32 A ñam tulaŋ kobaquja oqas. Naŋgi a qa maroqnqab, ‘A Tamo Koba Qotei laŋ goge di unu qaji aqa segi Ŋiri.’ Naŋgi a qa degsib maroqnqab. Qotei na a giltqo deqa a na aqa moma Devit nami mandor koba soqnej qaji aqa wau osim a kamba Mandor Koba sqas. 33 Deqa a Jekop aqa moma kalil naŋgo Mandor Koba sosimqa bati gaigai naŋgi taqatnjroqnqas. Aqa wau di koboqa keresai.”

34 Onaqa Maria na laŋ aŋgro di minjej, “Kumbra di kiersi brantqas? E tamo osaiunum.”

35 Onaqa laŋ aŋgro na minjej, “Qotei aqa Mondor Bole a ni qa aisimqa Tamo Koba Qotei aqa siŋgila ni emqas. Deqa a ino leŋq dena ŋambabosimqa aqa so tulaŋ boledamu sqas. Deqa a Qotei aqa kumbra ti sqas. Naŋgi a qa maroqnqab, ‘A Qotei aqa Ŋiri.’

36 “Ni que. Ino gagai Elisabet a dego aŋgro mel oqas. A qeliqo deqa naŋgi nami a qa maroqneb, ‘A aŋgro oqa keresai.’ Ariya bini a gumaŋqo bai 6-pela gilqo. 37 Qotei a kumbra kalil yqa kere. Kumbra bei a yqa keresai di saiqoji.”

38 Onaqa Maria na laŋ aŋgro di minjej, “E Tamo Koba Qotei aqa kaŋgal uŋa. Qotei na kumbra ebqajqa ni merbonum qaji di kumbra ebem.” Degsi minjnaqa laŋ aŋgro na Maria uratosiqa gilej.

Maria a Elisabet unqajqa gilej

39 Bati deqa Maria a tigelosiqa urur ti Sekaraia aqa qureq oqej. Qure di yambaŋ. A Judia sawaq di unu. 40 Oqsiq Sekaraia aqa talq di brantosiqa Elisabet itosiq minjej, “O gagai Elisabet, kaiye.” 41 Onaqa Elisabet a Maria aqa anjam di qunaqa aŋgro Elisabet aqa meneq di soqnej qaji a anŋilej. Onaqa Qotei aqa Mondor Bole na Elisabet aqaq aisiq siŋgila yonaqa a tulaŋ koba maosiqa Maria minjej, “Qotei na kumbra tulaŋ boledamu ni emqo. Kumbra deqaji Qotei na nami uŋgasari qudei enjrosaioqnej. Aŋgro ino meneq di unu qaji a dego Qotei na kumbra tulaŋ boledamu yqo. 43 O Maria, ni ijo Tamo Koba aqa aniqali. E uŋa kiero deqa ni ijo talq bonum? 44 Ni que. Ni e metbonum e ino anjam quonumqa aŋgro ijo meneq di unu qaji a areboleboleiyqoqa anŋilqo. 45 Kumbra Tamo Koba Qotei na ni emqajqa mermej qaji di ni qusim marem, ‘Bole, Qotei na kumbra di ebqas.’ Deqa Qotei na aqa segi anjam di dauryosim kumbra tulaŋ boledamu ni emimqa ni tulaŋ arebolebole na sqam.” Elisabet na degsiqa Maria minjej.

Maria a Qotei aqa ñam soqtej

46 Onaqa Maria na kamba aqa medabu waqtosiqa marej,

“Tamo Koba Qotei a na kumbra tulaŋ boledamu ebqas. Deqa ijo are na e Qotei aqa ñam soqtosim biŋiyonum.
47 Qotei na e aqaryaibosiq kumbra tulaŋ boledamu ebeqnu. Deqa e a qa tulaŋ areboleboleibqo.
48 E aqa kaŋgal uŋa. E uŋa bolesai. E ñam saiqoji. Di uŋgum. Qotei na e uratbosai. A na e nubsiqa kumbra tulaŋ boledamu ebqo.
Deqa bati endeqa ti bunuq qa ti tamo uŋgasari kalil naŋgi e qa endegsib maroqnqab, ‘Qotei na Maria kumbra tulaŋ boledamu yej.’
49 Siŋgila kalil Qotei aqaq di unu. Deqa a na kumbra tulaŋ boledamu ebqo.
Qotei aqa ñam getento koba. Aqaq di une bei sosai.
50 Tamo uŋgasari kalil Qotei aqa anjam dauryeqnub qaji naŋgi qa Qotei a tulaŋ duloqnsiqa kumbra tulaŋ boledamu enjreqnu. Tamo uŋgasari bini bati endeqa unub qaji naŋgi qa ti bunuqna branteleŋoqnqab qaji naŋgi qa ti Qotei a duloqnsim sqas.
51 Qotei a siŋgila koba ti unu. Deqa a wau siŋgila gargekoba yeleŋeqnu.
Tamo uŋgasari naŋgo segi ñam soqtqa are qaleqnub qaji naŋgi Qotei na olo ugeugeinjroqnsiqa naŋgo areqalo niñaqyetnjreqnu.
52 Qotei a na mandor kokba naŋgi kobotnjroqnsiqa tamo uŋgasari naŋgo segi ñam soqtqa are qalosaieqnub qaji naŋgi gereinjroqnsiqa ñam koba enjreqnu.
53 Tamo naŋgi mam unub qaji Qotei na iŋgi anainjreqnaq naŋgi kere na unub.
Ariya tamo naŋgi iŋgi koba ti unub qaji a na uratnjreqnaqa naŋgi iŋgi saiinjreqnu.
54 A na aqa wau tamo Israel naŋgi aqaryainjreqnu.
A nami marej, ‘E Israel naŋgi qa gaigai duloqnsiy aqaryainjroqnqai.’
Aqa anjam nami marej qaji deqa are qaloqnsiqa agi bini Israel naŋgi aqaryainjreqnu.
Qotei aqa anjam di a na nami gago moma utru Abraham aqa moma kalil naŋgi ti ubtsiq minjrej.”
Maria na aqa medabu waqtosiqa anjam degsi marej.

56 Bai qalub Maria a Elisabet aqa talq di soqnej. Di koboonaqa a olo puluosiqa aqa qureq aiej.

Elisabet na Jon ŋambabtej

57 Onaqa Elisabet aqa bati kereonaqa a aŋgro mel ŋambabtej. 58 Onaqa aqa qure qujai naŋgi ti aqa leŋ qujai naŋgi ti kalil endegsi poinjrej, “Tamo Koba Qotei a Elisabet qa tulaŋ dulosiq deqa aqa miligi gereiyqoqa aŋgro mel ŋambabtqo.” Naŋgi degsi poinjrnaqa Elisabet aqa talq gilsib a ti koba na areboleboleinjrej.

59 Bati 8-pela koboonaqa naŋgi aŋgro di muluŋ waiyqa marsib koroeb. Koroosib aqa ñam Sekaraia waiyqa laqnabqa aqa aniqali na saidnjrsiqa minjrej, “Aqa ñam Jon waiyqom.” 61 Onaqa naŋgi na minjeb, “Kiyaqa aqa ñam Jon waiyqom? Ñam di ino leŋ naŋgoq di sosai.” 62 Degsi minjsib baŋ na Sekaraia minjeb, “Ni ino aŋgro ñam yai waiyqam?” 63 Onaqa a baŋ na minjrej, “Pepa bei osbabqa e aqa ñam neŋgreŋyit niŋgi unqab.” Pepa osibonabqa endegsi neŋgreŋyej, “Aqa ñam Jon waiyqom.” Degsi neŋgreŋyonaqa naŋgi kalil ñam di unsibqa are koba qaleb. 64 Onaqa bati qujai deqa Sekaraia aqa meŋ otyonaqa medabu waqtosiqa Qotei aqa ñam soqtoqnej. 65 Bati deqa tamo uŋgasari kalil qure dia soqneb qaji naŋgi kumbra deqa qusib ulaeb. Ulaosib kumbra deqa mare mare laqnabqa naŋgo anjam di tulaŋ kobaonaqa qure kalil Judia sawaq di so qaji naŋgi quekriteb. 66 Tamo uŋgasari anjam di queb qaji naŋgi kalil maroqneb, “Aŋgro di a bunuqna tamo kiero sqas?” Naŋgi degsi maroqneb. Di kiyaqa? Qotei aqa siŋgila aŋgro di aqaq di sonaq uneb deqa.

Sekaraia a Qotei aqa medabu osiqa anjam marej

67 Onaqa Qotei aqa Mondor a Jon aqa abu Sekaraia aqaq ainaqa medabu waqtosiqa endegsi marej, 68 “Iga gago Tamo Koba Qotei aqa ñam tulaŋ koba soqtqom. A Israel gago Qotei. Iga aqa segi tamo uŋgasari unum deqa a na bosim iga eleŋam iga padalqasai. 69 Qotei aqa wau tamo Devit aqa leŋ dena tamo bei ŋambabqas. A tamo siŋgila koba sqas. Qotei na a giltqo deqa a na iga eleŋam iga padalqasai. 70 Anjam di Qotei na nami aqa segi medabu o qaji tamo naŋgi minjreqnaqa naŋgi qusib palontoqneb. 71 Naŋgi endegsib maroqneb, ‘Qotei na gago jeu tamo naŋgo baŋq dena iga eleŋqas. Tamo naŋgi iga qa ugeeqnub qaji naŋgo baŋq dena dego iga eleŋqas.’ 72 Qotei a nami gago moma utru naŋgi qa dulosiqa aqaryainjrej. Aqa segi anjam nami marsiq siŋgilatej qaji deqa are qalsiqa naŋgi aqaryainjrej. 73 Aqa anjam di a nami siŋgilatosiq Abraham minjej. Ariya bini a olo anjam di dauryosim iga aqaryaigwajqa are qaleqnu. 74 A na iga gago jeu tamo naŋgo baŋq dena eleŋqajqa are qaleqnu. Yim iga aqa wau ojsim olo ulaoqnqasai. 75 Deqa iga mandamq endia bati gaigai kumbra tiŋtiŋ dauryoqnsimqa kumbra bole kalil Qotei a tulaŋ areareteqnu qaji di siŋgila na yoqnqom. 76 O ijo aŋgro Jon, bunuqna ni Tamo Koba Qotei aqa medabu o qaji tamo sqam. Tamo uŋgasari naŋgi degsib ni qa maroqnqab. Gago Tamo Koba a bqa laqnimqa ni a qa namoosim aqa gam gereiysim soqnim a bqas. 77 Ni na Qotei aqa segi tamo uŋgasari naŋgi anjam minjroqnimqa naŋgi qusib endegsi poinjrqas, ‘Bole, Qotei a iga qa are tulaŋ boleiyonaq deqa a na gago une kobotetgosim iga oqas.’ Od, gago Qotei a laŋ goge dena suwaŋ qariŋyim iga qa bqas. 79 Tamo naŋgi ambruq di sosib moreŋqa ulaoqnibqa Qotei na naŋgi suwantnjroqnqas. Osim a na iga gam osorgoqnimqa iga lawo kumbra dauryoqnqom.”

80 Onaqa aŋgro kiñala Jon a kobaqujaeqnaqa Qotei aqa Mondor na siŋgila yoqnej. A tamo kobaqujaosiqa tigelosiq wadau sawaq gilsiq di soqnej. A di sosiqa a na Israel tamo uŋgasari naŋgi Qotei aqa anjam minjrim quqwajqa bati qa tariŋoqnej.